Basit Usul Vergilendirme Nedir ve Şartları Nelerdir?

Basit Usul Vergilendirme Nedir ve Şartları Nelerdir?

Basit usul vergi tanımından önce basit usul ticari kazancın tanımını yapmak daha doğru olur. Basit usulde ticari kazanç, belirli bir hesap dönemi içerisinde elde edilen kazanç ile giderler ve satılan malların alış fiyatları arasındaki farkı ifade eder. Bu fark, yapılan işle ilgili olarak alınması ve verilmesi mecburi olan yazılı tutarlara göre hesaplanır. Hesap dönemi sonunda mevcut malın değeri kazanca; hesap dönemi başındaki mevcut malın değeri ise giderlere ilave edilir. Ancak sabit kıymetler giderleri yazılmaz ve amortisman hesaplanmaz.

Basit usul vergilendirme, vergi anlamında tanımlanan koşulları karşılayan mükellefler için kazançlarının tespit edilme ve vergilendirilmesidir. Basit usul vergi muafiyeti, gelir vergisinden muaf olma, basit usulde vergilendirmeye tabii olma durumunu belirtir. Basit usul vergi mükellefleri, gerçek usul gelir vergisi mükelleflerinden vergisel avantajlar ile ayrılırlar.

Basit usul vergi şu şekilde bir formül ile hesaplanır:
(Dönem hasılatı + Dönem sonu mal mevcudu) – (Dönem başı mal mevcudu + Dönem içi alışlar + Giderler)= Kar/ Zarar

Gelir Vergisi ve Basit Usulde Vergi Farkı Nedir?

Bilindiği gibi Gelir Vergisi’ne tabi olan, ticaret ve sanatla uğraşan mükellefler kazanç bakımından iki gruba ayrılır.

1.    Basit usul gelir vergisine tabi olanlar
2.    Gerçek usul gelir vergisine tabi olanlar

Basit usul vergi mükelleflerine, gerçek usul vergi mükelleflerinden farklı olarak vergisel avantajlar sağlanmıştır. Basit usul vergi kolaylıkları şu şekildedir:

• Defter tutmazlar ancak alınan ve verilen belgelerin kayıtları ‘Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi’ düzenlenen meslek odası veya meslek mensupları aracılığıyla Defter-Beyan Sistemi üzerinden tutulur.
• Vergi tevkifatı yoktur, muhtasar ve prim hizmet beyannamesi vermezler ancak 5510 sayılı kanuna göre sigortalı çalışanları olanlar bu beyannameyi vermek zorundadırlar.
• Geçici vergi beyannamesi hazırlamazlar ve geçici vergi ödemezler.
• Teslim ve hizmetleri KDV’den istisnadır.
• Kazançlarının tespitinde amortisman tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları dikkate alınmaz.
• Kazançlarına kazanç indirimi yapılır.
• Genç girişimciler kazanç istisnasından yararlanabilirler ancak bu istisna ile kazanç indiriminden birlikte yararlanılamaz.
• Engellilik indiriminden yararlanabilirler.
• Vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan %5 oranındaki vergi indiriminden yararlanabilirler.

Basit Usul Vergilendirmeye Tabi Olma Şartları Nelerdir?

1.Kendi işinde çalışıyor ve işinin başında bulunuyor olmak ancak yanında işçi çalıştırmak, seyahat, hastalık, yaşlılık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zorunlu hallerde geçici olarak işin başında bulunmamak bu hükmü bozmaz.

2.İşyerinin işi yapan kişiye ait olması durumunda emsal kira bedeli, kiralanmış olması halinde yıllık kira bedeli toplamının ilgili tutarları aşmaması gerekir.

• Büyük şehir belediyesi sınırları içerisinde 2021 yılı için 12.000 TL, 2022 yılı için 16.000 TL
• Diğer şehirlerde 2021 yılı için 7.600 TL, 2022 yılı için 10.000 TL

3.Ticaret, sanayi veya meslek faaliyetleri nedeniyle gerçek vergi mükellefi olmamak.

Kimler Basit Usul Vergilendirmeden Faydalanamaz?

1. Kollektif ve komandit şirket ortakları
2. Ödünç para verme faaliyeti yapanlar yani ikrazat.
3. Kıymetli maden işiyle uğraşanlar, alım-satım yapanlar.
4. Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin 1. fıkrasında adı geçen kişi ve kurumlara karşı inşaat ve onarma işini taahhüt edenler ile bu mükelleflere taahhütte bulunanlar.
5. Sigorta acenteliği olanlar.
6. Reklam ve ilan faaliyetinde bulunanlar ve aracılık edenler.
7. Gemi ve gayrimenkul alım-satım faaliyetinde bulunanlar.
8. Aracılık faaliyeti yapanlar.
9. Maden işletmesi faaliyetinde bulunanlar.
10. Şehirlerarası taşımacılık yapanlar (Yük ve yolcu). Treyler, çekici vb. araçlara sahip olanlar ve işletmecileri (sürücü hariç 14 ve altı oturma yeri olan ve insan taşıyan motorlu kara taşıtları ile yolcu taşıyanlar hariç).
11. Cumhurbaşkanı tarafından kararlaştırılan iş grupları, sektörler, il ve ilçeler, büyükşehir belediyeleri dahil olmak üzere, il ve ilçelerin belediye sınırları, belediyelerin nüfusları, yöreler itibarıyla veya sabit bir işyerinde faaliyette bulunulup bulunulmadığına göre gerçek usulde vergilendirilmesi gerekli görülenler. Bu yetkiye istinaden çıkarılan 8/5521, 92/2683 ve 95/6430 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları ile bir kısım mükellefler gerçek usulde vergilendirilme kapsamına alınmıştır.

Basit Usulde Kazancın Beyanı Nasıl ve Ne Zaman Yapılır?

Basit usul vergi mükellefleri, kazançlarının beyanını yani yıllık gelir vergisi beyannamelerini, ilgili takvim yılının Şubat ve Mart aylarında Defter Beyan Sistemi (www.defterbeyan.gov.tr) üzerinden, kayıtlı oldukları vergi dairesine gönderirler. Vergi iki eşit taksitte ödenir. Vergi ödemeleri vergi daireleri ve anlaşmalı bankalar aracılığıyla gerçekleştirilebilir.

Defter Beyan Sistemi Nasıl Kullanılır?

1.1.2018 tarihinden itibaren basit usul vergiye tabi olan mükellefler defter beyan sistemini kullanmak zorundadırlar. Bağlı bulundukları vergi dairesine giderek başvurularını yapabilirler. Defter Beyan Sistemi’ne İnteraktif Vergi Dairesi ya da vergi dairelerinden alabilecekleri kullanıcı kodu ve şifreyle giriş yapabilirler.  Defter Beyan Sistemi’ni kendileri kullanabilecekleri gibi, ‘Defter Beyan Sistemi Kullanımı Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi’ni imzalayarak bağlı oldukları meslek odaları ve meslek mensupları da kendileri adına işlemleri gerçekleştirebilirler. Mükellefler basit usul vergi levhalarını İnternet Vergi Dairesi’nden yazdırabilirler.

Basit Usul Vergide İndirim Var mı?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. Maddesinde belirtilen tutarlar üzerinden, ilgili mevzuatta belirtilen şartlara uyması durumunda indirim alabileceklerdir. İndirim kalemleri, hayat/şahıs sigorta primleri, eğitim ve sağlık harcamaları, engellilik, bağış ve yardımlar, sponsorluk, Cumhurbaşkanı tarafından başlatılan yardım kampanyalarına yapılan ayni ve nakdi bağışlar, iktisadi işletmeleri hariç olacak şekilde Türkiye Kızılay Derneği ve Türkiye Yeşilay Cemiyeti’ne makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımlar, kazanç indirimi, diğer kanunlara göre tamamı indirilecek bazı bağış ve yardımlar. Detaylı bilgi GİB web sitesinden alınabilir.

Kazanç İndirimi Nedir?

Kazanç İndirimi, ticari faaliyetleri basit usul vergilendirmeye uygun olan mükelleflerin kazançlarına her yıl belirlenen tutarlarda uygulanan indirimdir. Detaylı bilgi GİB web sitesinden alınabilir.

Engellilik İndirimi Nedir?

Engellilik İndirimi, basit usul vergi mükelleflerinin engelli statüsünde olması durumunda beyan ettikleri kazançlarına uygulanan yıllık indirimdir. Detaylı bilgi GİB web sitesinden alınabilir.

Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası Nedir?

29 yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının 75.000 TL’sine kadar olan kısmı belirtilen şartlara uymaları koşuluyla gelir vergisinden müstesna tutulmuştur. İlgili şartlar için Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan bilgi alınabilir.

QNB Finansbank A.Ş., bu blogda yayımlanan içeriklerde verilen bilgilerin doğru veya eksiksiz olduğuna ilişkin olarak herhangi bir taahhüt ya da garanti vermemektedir. QNB Finansbank A.Ş. ne şekilde olursa olsun bu bilgilerin içeriğinden, iletilmesinden, alınmasından, saklanmasından sorumlu değildir. Blogda yer verilen içeriklerde iletilen görüşler içerik sahibine ait olup, QNB Finansbank A.Ş.'nin görüşlerini içermeyebilir.

Kaynak:
https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/beyannamerehberi/basit_usul_rehber_2021.pdf
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/12/20211221-16.htm
https://archive.ismmmo.org.tr/docs/mobil_mali_rehber/2021/23.pdf