Döviz Cinsinden Hazırlanan Faturalarda Nelere Dikkat Edilmelidir?

Döviz Cinsinden Hazırlanan Faturalarda Nelere Dikkat Edilmelidir?

Gelişen ekonomi ve büyüyen iş hacmiyle birlikte ülkemizde gerçekleştirilen yurt dışı ticaret hacmi de genişledi. Yurt dışına gerçekleştirilen ihracat işlemlerinde döviz cinsinden fatura düzenlenebilmesi dışında, gerek yurt içinde satılan ürünlerin ithal olması, gerek satıcıların olası kur dalgalanmalarından negatif etkilenmelerini önleyebilmek için yurt içindeki satışlarda da döviz fatura kesilmeye başlandı.

Yurt içinde ve yurt dışında gerçekleşen ticari ilişkilerde döviz cinsinden fatura kesilmesiyle ilgili Vergi Usul Kanunu’nda düzenlemeler mevcuttur. Döviz faturası nasıl kesilir, döviz fatura kesmek için gerekenler nelerdir gibi soruların yanıtlarını yazımızda okuyabilirsiniz.

Vergi Usul Kanunu’nda Döviz Faturası

Vergi Usul Kanunu’ndaki tanıma göre fatura, satılan mal veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı tutarı göstermek üzere malı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari bir belgedir. Aynı zamanda Vergi Usul Kanunu’nda faturaların hangi dil ve para biriminde kesilmesi gerektiğiyle ile ilgili hükümler de yer alır.

 Vergi Usul Kanunu’nun 215. maddesinde, kayıt ve belgelerde Türk para biriminin kullanılacağı, belgelerin Türk Lirası karşılığı gösterilmek şartıyla yabancı para birimine göre de düzenlenebileceği, yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk Lirası karşılığı gösterilme şartı aranmayacağı hükme bağlanmıştır.

• Yurt içindeki müşteriler adına yabancı para biriminde düzenlenen faturalarda, yabancı para birimi tutarı ve Türk para birimi tutarı yer almak zorundadır.
• Yabancı para biriminde düzenlenen faturada, Türk para birimi tutarı karşılığı bulunmaması durumunda usulsüzlük cezası kesilir. 
• Yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen faturalarda ise Türk para birimi karşılığı gösterilme şartı aranmaz.

Kısaca genel kural, kayıtların ve belgelerin Türkçe ve Türk Lirası olarak düzenlenmesidir. Türk Lirası karşılığı gösterilmek şartıyla, döviz olarak da kesilebilir. Yurt dışındaki müşterilere kesilen faturalarda Türk Lirası karşılığının gösterilmesine gerek yoktur.

Faturalarda Döviz Kurunun Belirlenmesi

Döviz fatura kesmek için gerekenler yukarıdaki gibidir. Ayrıca dövizin Türk Lirası karşılığının belirlenmesi de önemli bir konudur. Döviz faturalarında Türk Lirası karşılığı müşteri ve satıcı arasında belirlenebilir. Ancak taraflar arasında belirlenmiş olan bir Türk Lirası karşılığı yoksa Merkez Bankası tarafından açıklanan döviz alış kuru geçerli sayılır. Faturanın üzerinde yazılmış olan kur dikkate alınarak faturanın tutarı belirlenir ve kayıtlara bu şekilde geçilir.

Fatura tahsilatının sonradan gerçekleştirildiği durumlarda, dönem sonlarında döviz cinsinden tutulan cari hesapların değerlemesi gereklidir. Yasalar gereği, kur değerlemelerinde Maliye Bakanlığı’nın geçici vergi dönemleri ve hesap dönemi sonlarında açıkladığı döviz kurları esas alınır. Bu durumda cari hesap alacaklarının yurt içi ya da yurt dışı müşteriden olması önemli değildir. Geçici vergi dönemlerinde ve hesap dönemi sonunda kur değerlemesi mutlaka yapılmalıdır. 

Kur Farkının KDV Genel Tebliğindeki Durumu

KDV Uygulama Genel Tebliğinin "III/A-5.3. Kur Farkları" başlıklı bölümünde yer alan açıklama şu şekildedir:

Bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde, bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkları KDV matrahına dahildir. Buna göre, matraha dahil olacak kur farklarının hesabında, mal ve hizmet bedeline isabet eden kur farkları dikkate alınır, hesaplanan KDV'ye ilişkin ortaya çıkan kur farkları matraha dahil edilmez.

Yurt içinde KDV uygulanmak suretiyle teslim edilen mallara ilişkin olarak:

• KDV dahil toplam bedelin dövize endeksli olarak belirlenmesi durumunda vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkı bedeline iç yüzde oranı uygulanarak,
• Dövize endeksli toplam bedele KDV'nin dahil edilmemesi durumunda, vergiyi doğuran olay ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkları üzerinden, lehine kur farkı ortaya çıkan mükellef tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanması ve kur farkının ortaya çıktığı dönemde her iki mükellef tarafından genel esaslar çerçevesinde işlem yapılması gerekmektedir." denilmektedir.

Buna göre, kur farkına ilişkin düzenlenecek faturalarda, KDV dahil toplam bedelin dövize endeksli olarak belirlenmesi durumunda vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkı bedeline iç yüzde oranı uygulanmak suretiyle, dövize endeksli toplam bedele KDV'nin dahil edilmemesi durumunda ise vergiyi doğuran olay ile ödeme tarihi arasında ortaya çıkan kur farkları üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir.

Döviz Faturası Nasıl Kesilir?

Döviz fatura kesmek için aşağıdaki adımlara dikkat edilmelidir.

• Fatura açıklaması ve tutarı

Tutarlar TL olarak gösterilmelidir. Faturadaki ürün ve hizmetlerin açıklaması yabancı dilde yazılabilir. Ürün ve hizmetlerin bedelleri de döviz olarak belirtilebilir ancak TL bedeli ve döviz kuru da mutlaka yazılmalıdır.

• Döviz kuru

Ürün ve hizmetin Türk Lirası olarak bedeli, KDV tutarının Türk Lirası tutarı ve döviz kuru da yazılmalıdır. Fatura detayları muhasebeleştirilirken hem döviz hem de TL karşılığı ile kaydedilir. Döviz kuru Merkez Bankası’nın açıkladığı döviz alış kuru olarak belirlenebileceği gibi müşteri ve satıcı arasında yapılmış olan sözleşmeye göre -piyasa kurundan çok farklı olmamak kaydıyla- kullanılabilir.

• Kur farkı

Oluşan farkın yasal olabilmesi için karşı tarafa kur farkındaki tutar kadar fatura kesilir. Kur farkı faturası düzeltme amacıyla hazırlanır ve karşılığında bir ödeme gerektirmez. Olası vergi denetimleri için önlem niteliğindedir.

• Kur değerleme

Ay sonunda döviz bakiyelerinin yeni TL değerleri hesaplanır ve eski değerle yeni değer arasındaki fark muhasebeleştirilir. Bu işleme kur değerleme denir. Kur değerlemesi, Merkez Bankası’nın yayımladığı kurlarla yapılır. Dövizli bakiyelerin Kurumlar Vergisi beyannamesinde raporlanması gerekir. Dövizli bakiyeler hem bilanço ve gelir tablosu dipnotlarında, hem de Kurumlar Vergisi Beyannamesi ekindeki Yabancı Para Pozisyonuna İlişkin Bilgi Formu’nda gösterilir.

Kur Farkı Faturası Nasıl Kesilir?

Kur farkı faturası kesilirken dikkat edilmesi gerekenleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Türk Lirası cinsinden düzenlenmelidir.
• KDV hesaplaması kur farkına göre yapılır ve yazılır.
• Açıklama kısmına ‘Kur farkı faturası’ yazılır.
• Karşı taraf e-fatura mükellefi ise fatura e-fatura olarak düzenlenir.

Örnek:
Fatura tutarı: 2.000 USD
Fatura kesildiği gün kur 14,00 TL
Ödeme gününde kur 14,87 TL

Ödeme 14,87 TL üzerinde yapılmış.

Faturaya göre tutar: 2000 x 14 = 28.000TL
Ödenen tutar: 2000 x 14,87 = 29.740 TL

Kur farkı nedeniyle 1.740 TL ortaya çıkıyor. 

Satıcının 1.740 TL değerinde kur farkı faturası kesmesi gerekir.

Döviz Faturasında Türk Lirası Karşılığının Gösterilmemesi Durumu

Döviz faturası kesme işlemlerinde işlemlerinde, Türk Lirası karşılığındaki birimi tutarının faturada yer almaması usulsüzlük yaratır. Bu durumda faturayı kesen tarafa Vergi Usul Kanunu uyarınca ikinci derece usulsüzlük cezası kesilir.

Dijital Köprü KolayBi’ ile Döviz Faturası İşlemleri Çok Kolay!

Döviz fatura kesmek artık çok basit. QNB Finansbank Dijital Köprü KolayBi’ ön muhasebe programıyla döviz faturalarınızı güvenli ve kolay bir şekilde kesebilirsiniz. KolayBi’ hakkında detaylı bilgi almak için bizi arayabilir ya da internet sitemizden bilgi alabilirsiniz.

anahtar kelimeler: döviz fatura örneği, döviz faturası nasıl kesilir, döviz fatura kesmek

Kaynak:
https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=12300&mevzuatTur=Teblig&mevzuatTertip=5
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.4.213.pdf
https://cemberymm.com.tr/Doviz-Cinsinden-Duzenlenen-Faturalarda-Dikkat-Edilmesi-Gerekenler-173u.html#:~:text=D%C3%B6viz%20Cinsinden%20D%C3%BCzenlenmi%C5%9F%20Faturalarda%20De%C4%9Ferleme%2C&text=D%C3%B6viz%20kuru%20fatura%20%C3%BCzerine%20yaz%C4%B1lm%C4%B1%C5%9F,tutar%C4%B1%20belirlenmekte%20ve%20kay%C4%B1tlara%20al%C4%B1nmaktad%C4%B1r
https://www.mazars.com.tr/Anasayfa/Blog/Vergi-Vitrini/Sirkueler/Sirkueler-Sayi-2021-071
https://www3.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/evsenozyoruk.pdf
https://www.verginet.net/dtt/11/ozelge-2020-1.aspx?ozID=2164
https://www.kolaybi.com/blog/dovizli-fatura-hazirlarken