Amortisman oranları, faydaları, yöntemleri ve ne olduğunu bu yazımızda bulabilirsiniz.
Amortisman Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Vergi konularında amortisman ne demek, amortisman yöntemleri, amortisman oranları gibi konular en çok merak edilenlerdir. Amortisman, bir işletmede araç ve taşınmazların bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranması, aşınması veya değerinde düşmeye maruz kalması durumlarında gösterilebilen gider payıdır. İşletmelerde kullanılan gereçler, yapısı gereği yıpranmaya uğrar ve ekonomik değerleri düşer. Bu durumda ilgili gereçlerin ekonomik ömürleri boyunca gider yazılır. Amortismana tabi olan varlıklar arasında gayrimenkuller, demirbaş mallar, telif hakkı, alet, edevat, mefruşat, sinema filmleri, şerefiye gibi varlıklar bulunur. Amortisman, zaman içinde defter değerindeki düşüşleri açıklamak için kullanılır. Net defter değeri, amortismana tabi bir varlığın defter değerinden, birikmiş amortismanı çıkarılarak hesaplanır.
Amortisman Koşulları Nelerdir?
- Kullanılan eşya işletmede bir yıldan fazla kullanılır durumda olmalıdır.
- İlgili eşya yıpranabilir, deformasyona uğrayabilir ya da zaman içerisinde kıymetten düşebilecek yapıda olmalıdır.
- Değerleme gününde envantere dahil ve kullanıma hazır olmalıdır.
- İktisadi kıymetin değerinin 2022 yılı için belirlenen amortisman sınırını aşmaması gerekir.
Amortisman Ayırma Sınırı Nedir?
Amortisman ayırma işlemleri Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir. Hesaplanan amortisman bedeli mutlaka işletmelerin gelir-gider defterlerine kaydedilir. Yıllara göre belirlenen Amortisman Ayırma Sınırı aşağıdaki gibidir:
- 2013: 800
- 2014: 800
- 2015: 880
- 2016: 900
- 2017: 900
- 2018: 1.000
- 2019: 1.200
- 2020: 1.400
- 2021: 1.500
- 2022: 2.000
Amortisman Yöntemleri
Maliye Bakanlığı’nın iktisadi kıymetlerin faydalı ömürlerini dikkate alarak tespit ve ilan ettiği oranlar üzerinden ve Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 315. maddesine göre amortismana tabi olan maddi varlıklar için hesaplama yapılır. Amortisman hesaplama, ilgili amortismana göre farklılık gösterir.
Normal Amortisman Yöntemi
Normal amortisman, diğer adıyla eşit tutarlı amortismandır. Amortisman tutarı maddi duran varlığın tutarına sabit bir amortisman oranı eklenerek ya da tutar, ürünün ekonomik ömrüne bölünerek hesaplanır.
Tutar / varlığın ekonomik ömrü formülü ile amortisman, 6000/5= 1200 şeklinde hesaplanabilir.
Amortisman oranı= 1/Varlığın ekonomik ömrü olduğu için %20 amortisman oranı, ürününün net değeri üzerinden (6000 x %20 = 1200) şeklinde hesaplanabilir.
Azalan Bakiyeler Yöntemi
Mallar normal amortismana göre iki kat daha hızlı giderleşir ve hesap, net defter değeri üzerinden gerçekleştirilir. 3 yıllık amortisman hesabı aşağıdaki gibi hesaplanabilir:
1. yıl: (3000/5) x 2 = 1200 TL
2. yıl: (3000 – 1200) / 5 x 2= (1800/5) x 2 = 720 TL
3. yıl: (1800 – 720) / 5 x 2= (1080/5) x 2 = 432 TL
Fevkalade Amortisman Yöntemi
Olağan dışı durumlarda oluşan (doğal afetler vb) varlıkların yitirilmesi sonucunda kullanılan amortisman Fevkalade Amortisman’dır. Bu tür olağan dışı durumlarda ilgili kurumlara başvurularak varlığın belli bir kısmı amortize edilebilir.
Amortisman Oranları 2022
Aşağıda 2022 yılına ait bazı Amortisman Oranları belirtilmiştir. Daha fazlası için Gelir İdaresi Başkanlığı sayfasından bilgi alabilirsiniz.
| Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler |
Faydalı Ömür (Yıl) |
Normal Amortisman Oranı |
İlgili Genel Tebliğ |
| Beton, kargir, demir, çelik |
50 |
%2,00 |
333 |
| Yarı kargir, yarı ahşap (Ahşap yapılar üzerine beton ve emsali püskürtmek suretiyle yapılmış binalar dahil) |
33 |
%3,03 |
333 |
| Ahşap, kerpiç |
20 |
%5,00 |
333 |
| Galip malzemesi saç, çinko, teneke olan mevsimlik faaliyette bulunan sinema, gazino ve emsali yerlerdeki cam veya ahşap tesisler ile benzeri binalar |
15 |
%6,66 |
333 |
| Galip malzemesi teneke muvakkat barakalar, inşaat şantiye binaları ve prefabrik yapılar |
10 |
%10,00 |
333 |
| İspirto ve benzeri tanklar |
15 |
%6,66 |
333 |
| Asit tankları, yakıt depolama tankları, reçine tankları |
10 |
%10,00 |
333 |
| Diğer tanklar |
15 |
%6,66 |
333 |
| İşyerinde Kullanılan Mobilyalar, Ekipmanlar ve Diğer Demirbaşlar: Bu sınıf, masa, mobilya, sandalye, banko, kontuar, dolap ve ofiste kullanılan iletişim araçları gibi kıymetler ile işletmelerde müşteriler için tahsis edilen oturma gruplarını kapsar. (Başka bir sınıflamada yer alan iletişim araçları hariç) |
5 |
%20,00 |
365 |
| Cep telefonu ve cep telefonu araç kiti |
3 |
%33,33 |
365 |
Amortismanın Faydaları
Amortisman, kullanılan gerecin maliyetinin zaman içindeki kullanımının yararı doğrultusunda ölçülmesine yardımcı olur. Varlık ya da gereç kullanılmaya başlanmasının ardından gelir elde edilirken varlığın kullanımıyla artan aşınma giderleri de kaydedilmiş olur.
Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 315. maddesine göre belirlenen amortisman oranları her yıl düzenlenmektedir. Amortismana tabi olan varlıklar ve oranları için bilgilendirmeler takip edilmelidir.
anahtar kelimeler: amortisman nedir, amortisman oranları, amortisman oranları 2022, amortisman ne demek, amortisman yöntemleri
Kaynak:
https://www.gib.gov.tr/fileadmin/user_upload/Yararli_Bilgiler/amortisman_oranlari.pdf/
https://www.turmob.org.tr/arsiv/mbs/pratikBilgiler/amortisman_oranlari-2022.pdf
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=21208&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5
